رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با تاکید بر اینکه ادعاهای هیچ یک از این افراد معترض پایه منطقی نداشت، گفت: ما چهارشنبه گذشته (هفتم مهر) متن اولیه پیش نویس گزارش را خواندیم که تا قبل از آن این دوستان باور نمی کردند در خارج از جلسات رسمی کمیسیون چه زحمتی بر دوش این دبیرخانه است که دائم در حال کارکردن و پیاده سازی موارد عنوان شده در جلسات کمیسیون هستند.
وی افزود: ظهر چهارشنبه هم پیش نویس اولیه گزارش در اختیار 9 نفر از اعضای حاضر در کمیسیون قرار گرفت؛ بقیه اعضا علیرغم اعلام قبلی به جلسه نیامده بودند ولی آن را دادیم دبیرخانه تا به همه بدهند که به دست اکثرشان رسید و در دو روز باقی مانده تا روز شنبه نیز من با افراد بسیاری از جمله استادان دانشگاه ساعت ها وقت گذاشتم تا این پیش نویس گزارش قوام بیشتری پیدا کرد.
زاکانی ادامه داد: در صبح روز شنبه یازدهم مهر همه آمده بودند جز آقایان ابوترابی و نقوی حسینی که بعلت حضور در مراسم استقبال از شهدای منا با تاخیر آمدند؛ در همان جلسه متن جدید را دوباره ارائه کردیم و پس از ارائه گزارش در کمیسیون اعتراض هماهنگ این سه چهار نفر به پیش نویس گزارش آغاز شد که این گزارش ها برای کمیته ما نیست و چنین و چنان است.
وی افزود: این اعتراضات در حالی بود که در گزارش ما موارد اعلامی کمیته ها را ـ در قالب منسجم و مورد به مورد با ادبیات یکسان شده ـ آورده بودیم (گزارشات 4 و 5 صفحه ای به یک یا دو صفحه تبدیل شده بود) ولی برخی از این دوستان حتی یکبار آن را نخوانده بودند و هر کس هر نقدی کرد به آن پاسخ مستدل از روش کار دادم که آقای پزشکیان گفت هرچه می گوییم جواب می دهی و من عرض کردم من جواب نمی دهم آیین نامه مصوب خودتان پاسخ می دهد که ایشان ناراحت شد و جلسه را ترک کرد.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: در پاسخ به اعتراض آقای تاج گردون و اتهام اینکه شما متن آقای جلیلی را برای تصویب آورده اید گفتم مگر شما نگفتید مهمترین بخش اقتصادی و تحریم سوئیفت است؟ که وی تایید کرد و در ادامه پرسیدم توضیح آقای جلیلی در این بخش چه بود؟ چیزی نگفت. گفتم گزارش آقای جلیلی این بود که تحریم سوئیفت 8 سال دیگر برداشته می شودف اما بنده در پیش نویس گزارش آورده ام سوئیفت روز اجرای برجام از بانک مرکزی برداشته می شود پس همه حرفهای شما زیر سوال رفت؛ البته ایشان پاسخی نداد و جلسه را ترک کرد.
زاکانی با بیان اینکه پیش نویس گزارش کاملا براساس آنچه کمیته ها داده بودند و نیز آنچه از جلسات کمیسیون استخراج و پیاده سازی شده بود تنظیم شده بود، گفت: تمام موارد و طبق زمان بندی و در 7 گام آماده سازی شده بود و طبق روش کاری که خود اعضا کمیسیون مصوب کرده بودند تنظیم شده بود؛ جنس بعضی از مطالب هم مثل نکات کمیته امنیتی دفاعی از جنس پیشنهاد بود که گفتم در آخر گزارش می آوریم و آقایان بروجردی و حقیقت پور شهادت خواهند داد که برخی پیشنهادات آخر گزارش مربوط به کمیته ایشان بود.
وی ادامه داد: به آقای منصوری آرانی هم که اعتراض کرد برخی از مطالب پیش نویس را ایشان نداده است و دیگران نوشته اند، گفتم اولا قرار نبود گزارش فقط کمیته محور باشد بلکه سوال محور هم بود و پاسخ سوالات (از جمله پاسخ سازمان انرژی اتمی) نیز در پیش نویس آورده شده است؛ ثانیا هرچه فکر می کنید اضافه است به عنوان پیشنهاد سایر اعضای کمیسیون نگاه کنید که طبق روش کار هیچ ایرادی ندارد و ثالثا این تنها یک پیش نویس است و هرچه می خواهید با استدلال حذف، اضافه یا اصلاح کنید.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به اختلاف پیش آمده تنظیم گزارش نهایی، افزود: حتی رای گیری کردم که روی این متن جلو برویم یا نه که رای آورد مبنا همین باشد. متاسفانه آقای منصوری هم جوابی نداشت و جلسه را ترک کرد.
زاکانی با بیان اینکه من نمی‌دانم اعتراض کنونی برخی افراد به روند تصویب گزارش در کمیسیون چیست؟ گفت: آیا این دوستان به دستورالعمل هایی که خودشان در کمیسیون تصویب کردند اعتراض دارند؟! همه حرفهای این افراد، جواب دارد و نشان می دهد اینها می خواهند در این مملکت دیکتاتوری راه بیاندازند؛ من گفتم اگر شما بخواهید این کار را بکنید من به همه مردم خواهم گفت شما چه می خواهید بکنید و نخواهم گذاشت حق شهدا و حضرت آقا ضایع شود.
وی با تاکید بر اینکه به دوستان گفتم اگر حرفی دارید مستدل و منطقی ارائه کنید و جمع تصمیم بگیرد، افزود: من خطاب به این دوستان گفتم که مشکل شما این است که در استدلال، منطق و حرف کم آورده اید و می خواهید کمیسیون را به هم بزنید که به لطف خدا ما اجازه چنین کاری را نخواهیم داد.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام اظهار داشت: آقای کوثری سوال جالبی از این دوستان پرسید که اگر یکی از خود شما الان رئیس کمیسیون شده بود اینگونه برخورد می کردید و به آقای بروجردی گفت این همه سال شما رئیس کمیسیون امنیت هستید و ما در بسیاری موارد نظر متفاوت با شما داشتیم، ایا اینگونه برخورد کردیم که شما چنین می کنید؟! یا آقای بذرپاش به آقای ابوترابی گفته بود مگر نه این است که متن پیش نویس طرح دوفوریتی را آقای لاریجانی نوشته و همه ما شش نفر (از دو فراکسیون) پذیرفتیم با اشکالات متعدد آن روی پیش نویس نظر دهیم و اصلاح کنیم؟!
زاکانی با درباره روند تصویب گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز گفت: ابتدا برای کل مقدمه رای گیری کردیم و اصلاحات مدنظر دوستان اعمال شد؛ بعد هر بند را تک تک می خواندم و اگر پیشنهادی بود مطرح و یک مخالف و یک موافق صحبت و سپس رای گیری می شد و در آخر هر بخش (مثلا حقوقی) هم برای کل بندهای آن بخش دوباره رای گیری می کردیم.
وی ادامه داد: در برخی موارد تصویب با اجماع بود و برخی موارد نیز فقط یک یا دو مخالف داشت، ضمن اینکه تا اذان مغرب حاضرین جلسه 12 نفر بودند که ابتدا آقای زاهدی ساعت شش و نیم بعلت جلسه هیات امنا و سپس آقای نبویان ساعت 8 شب به دلیل مشکلی که پیش آمد رفتند که اتفاقا هر دو با ما هم نظر بودند و گفتند به دیگر اعضا وکالت می دهند که بنده قبول نکردم و رای وکالتی را نپذیرفتم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام افزود: در برخی از بندها نظرات دوستان معترضی چون آقایان ابوترابی، بروجردی و حقیقت پور که مشارکت فعال هم داشتند تصویب شد که یکی دو بار کل یک بند را حذف کردند، حتی به پیشنهاد آقای حقیقت پور کل بخش "راهبردی" گزارش حذف شد و مواردی از آن به بخش سیاسی گزارش منتقل شد.
زاکانی اظهار داشت: همه این مراحل رای گیری به دقت تا قبل از بخش آخر یعنی پیشنهادات ادامه یافت و پس از آن دوباره برای محکم کاری یک دور برای همه موارد قبلی رای گیری صورت گرفت که تصویب شد و فقط در این مرحله آخر بود که رای ها 6 به 4 بود؛ همینجا هم بود که اعضا به هیئت رئیسه کمیسیون برای یکپارچه سازی نهایی گزارش و تنظیم بخش پیشنهادات سیاسی (چون بخش پیشنهادات فرهنگی با اعتراض آقایان حقیقت پور و بروجردی کلا حذف شده بود) اختیار دادند.
وی ادامه داد: جالب است که بدانید نظرات آقای منصوری آرانی هم پس از اصلاح ادبیات غیر حرفه ایش که سبب مزاح در هیات رییسه شد با تنظیم مجدد در قالب دو بند بخش سیاسی به تصویب هیات رئیسه رسید و اضافه شد و من از ایشان خواهش می کنم حتما گزارش پیشنهادی شان به کمیسیون را ـ که اصرار می کردند عینا در گزارش نهایی آورده شود ـ منتشر کنند یا به ما اجازه دهند منتشر کنیم تا مردم بخوانند و قضاوت کنند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: کار هیات رئیسه کمیسیون تا ساعت یازده شب به درازا کشید و در این میان کار مهمی که انجام شد این بود که یکی از اعضای دبیرخانه همزمان با جلسه تغییرات تصویب شده را همانجا در فایل گزارش در رایانه اعمال می کرد و تغییرات مفصل چاپ، خوانده و تایید می شد تا زمان از دست نرود و بتوانیم گزارش را به صحن علنی روز یکشنبه برسانیم.
زاکانی با بیان اینکه وقتی گزارش به صحن علنی آمد، هیچ بازخورد منفی در صحن نداشت گفت: کس آن را می خواند به قوام آن اذعان داشت و حرف ما این بود که در گزارش ما ابتدا با متن اسناد برجام و قطعنامه کار داریم؛ بعد از متن عقل جمعی و استنباط و رای و سپس هر کجا ابهام داشتیم بین آمریکایی ها و دولت وظیفه داریم و حتما باید به گفته دولتی ها نگاه کنیم و بپذیریم، اما برخی دوستان کمیسیون می گفتند فقط با گفته دولتی ها قضاوت کنید و به متن برجام کاری نداشته باشیم، که در این صورت باید پرسید اصلا چرا کمیسیون تشکیل شد؟!
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به دعوت دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به کمیسیون اظهار داشت: در قضیه دعوت از آقای آمانو به ما گفتند شما می خواهید از آمانو سند محرمانه بگیرید که من گفتم اصلا آمانو را قبول ندارم و به تیم خودمان اعتماد دارم؛ بلکه می خواهیم از آمانو حساب بکشیم و الحمدلله آن جلسه هم مایه آبروی همه مجلس شد و عزیزان وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی بعد از جلسه از کمیسیون تشکر کردند.
وی با تاکید بر اینکه کمیسیون برای تک تک موارد مانند اقتصاد یا حقوق با اساتید مشورت کرده تا مشکل فنی نداشته باشد، تصریح کرد: ما برای بند بند آن عقل جمعی و نظر دانشگاهیان را به کار گرفته ایم و این کاری که باید خود تیم مذاکره کننده انجام می داد و بسیاری از حقوق دانان ـ که دعوتشان کرده بودیم ـ می گفتند چرا تیم مذاکره کننده تا به حال ما را دعوت نکردند و درباره این موارد با ما مشورت نکردند؟
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با تاکید بر ابزار خوشحالی اساتید دانشگاهی دعوت شده به کمیسیون ویژه از این اقدام صحیح، اظهار داشت: 30 نفر "استاد تمام" از مهمترین دانشگاه صنعتی کشور متنی را تهیه کردند که در آن به این اشاره کردند که این بخش کاربرد دوگانه برجام چه اثراتی بر صنعت و بویژه بخش دفاعی کشور خواهد گذاشت که اینها نزد کمیسیون موجود است و مگر ما می توانیم نظر این افراد را نادیده بگیریم؟!
زاکانی ادامه داد: در دو جلسه اولی که دوستان دولت دیدند کمیسیون روی بیداری اسلامی حساس است و آمدند و گفتند این کار [برجام] بیداری اسلامی را در منطقه تقویت می کند؛ بعد سردار وحیدی به نمایندگی از ستاد کل نیروهای مسلح آمدند و در جلسه ای که فایل محرمانه مهمی ارائه کرد به طور منطقی و استدلالی آن را رد کرد و گفت این ادعاها بی اساس است و اگر محدودیت های تسلیحاتی را دولت اجرا کند موقعیت ما در منطقه لطمه می بیند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام افزود: شخص آقای شمخانی در جلسه ما گفت برجام نه فتح الفتوح است نه جام زهر؛ آیا می توان این حرفها را در گزارش تاثیر نداد؟! یا در مورد موشک های بالستیک آقای ابوترابی فرد می گفتند که همین که ما بگوییم موشک های ما برای هسته ای طراحی نشده کافی است، ولی دوستان دیگر سند ارائه کردند که برخی موشک های ما مانند شهاب و سجیل از نظر سازمان ملل جزء این موارد قرار می گیرد.
وی ادامه داد: علاوه بر اینکه دو روز بعد از توافق برجام، نماینده امریکا در سازمان ملل سندMTCR را ثبت کرده که بین 34 کشور در حوزه موشکی بوده است و در قطعنامه 2231 به آن ارجاع داده اند و موشک های با برد 300 کیلومتر ما را شامل می شود ولی عزیزانی در کمیسیون دقت فنی نمی کردند و بر کلی گویی خود و خوش بینی اصرار داشتند و حالا همین دوستان رفته اند بیانیه داده و 165 مورد دستاورد ـ بدون ذکر حتی یک ایراد به برجام ـ ارائه کرده اند
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با بیان اینکه با تمام مسائل پیش آمده سعی کردیم سندی کارشناسی، علمی، منصفانه و فنی ارائه کنیم افزود: حال قضاوت با دیگران و کارشناسان است ولی ما سعی کردیم کاری با دقت بالا و کمترین خطا داشته باشیم.
وی با اشاره به طرح دو فوریتی «اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام» از سوی برخی نمایندگان گفت: من به آقای لاریجانی وآقای ابوترابی گفتم این طرح اشکال دارد و یک خلاء تحقیق و توسعه داشت؛ راجع به تحریم و حذف امکانات خودمان هم اشکال داشت و آن را مطرح کردم وگفتم که شما باید نظارت کمیسیون برجام را هم در نظر داشته باشید.
زاکانی ادامه داد: اینها می خواستند چهارشنبه این طرح را به صحن بیاورند، قرار شد من با آقای زارعی صحبت کنم آقای زارعی گفتند ما خودمان طرح داریم؛ در نهایت صبح ساعت 8:30 با آقای لاریجانی جلسه گذاشتیم و 7 تا 8 نفر رفتیم با ایشان صحبت کردیم. آقایان نقوی حسینی، حداد عادل، زارعی، دهقان، بذرپاش، بنده و نبویان و جلالی و لاریجانی در این جلسه بودند که قرار شد 3 نفر انتخاب شوند و این چند طرح را با هم یکی کنند.
وی افزود: آقای حداد گفتند شما متولی این سمت باش، آقای جلالی هم که متولی آن سمت است و کار را به جمع بندی برسانید؛ فردای آن روز (در روز پنجشنبه) ما قرار گذاشتیم و روی کلیات بحث کردیم که اصولمان در نوشتن طرح چه باشد در این جلسه آقایان بروجردی ، جلالی و حقیقت پور از رهروان بودند و آقایان زارعی، بذرپاش و بنده هم از اصولگرایان، البته آقای توکلی نیز حاضر بودند. بعد در بندهای اول بودیم که بنده بعلت مسافرت عذر خواهی کردم و رفتم و قرار جمعه را نیز به علت کار کردن روی گزارش برجام به جلسه دوستان نرسیدم لذا جمعه هم نرفتم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: روز شنبه قرار ساعت 30/6 صبح دفتر آقای لاریجانی دعوت شدیم که بعد گفتند ساعت 2 بعداز ظهر با آقای لاریجانی جلسه است؛ در 2-3 بند بحث شد، اختلافاتی وجود داشت و ساعت 3 و نیم بنا شد من و آقای بروجردی به جلسه کمیسیون برویم تا کار گزارش پیش برود و آقای بذرپاش و حقیقت پور با آقای لاریجانی و زارعی و توکلی و جلالی بمانند و به نتیجه برسند.
وی ادام داد: ما نیزالبته یک سری پیشنهاداتی داشتیم که بعداً متوجه شدم آقای لاریجانی آنها را نپذیرفتند و وتو نمودند؛ بعد که آقایان از جلسه با آقای لاریجانی بیرون آمدند و طرح را که دیدم، گفتم این بیشتر شبیه بیانیه و شعار است و ما آن طرح را امضا نکردیم که بعدا آقای جلالی گفتند زیرتوافق زده ایم و ما فقط به رسم احترام خلاف کار دوستان موضع نگرفیتم تا در جزئیات موارد را اصلاح کنیم تا دودستگی در مجلس نشود.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به مطرح شدن این طرح دوفوریتی در صحن مجلس گفت: آقای لاریجانی به عنوان آخرین موافق در مورد آن صحبت کردند ولی طرح دو فوریتی رای نیاورد (5 رای کم آورد) و معلوم شد 16 نفر رای ندادند که 8 نفر از فراکسیون رهروان هستند(آقای جهانگیری، ابوترابی و دستغیب هم رای نداده بودند) بعد آنها اعتراض کردند که ما رای ندادیم و دستگاه خراب بود؛ ولی مقررات اجازه رای گیری دوباره نمی داد.
زاکانی افزود: دوباره یک فوریتی را مطرح کردند و آن طرح رای آورد بعد از این رای آوردن یک فوریت طرح هم حق و هم عرف و هم بررسی تخصصی مجلس حکم می کرد که آن را به کمیسیون تخصصی آن که برجام است ارائه کنند اما طرح به کمیسیون امنیت ارجاع شد.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با بیان اینکه به نظر می رسد این کار با دقت نظر مدنظر رهبری که گفته بودند کار برای تصویب یا عدم تصویب در مجرای قانونی آن با دقت بررسی شود مغایرت دارد، گفت: آیا دقت نظر در کمیسیون امنیت رقم می خورد که تنها شش نفرشان عضو کمیسیون برجام بودند و 48 ساعت بیشتر وقت نگذاشتند یا در کمیسیون برجام که بیش از 40 روز تمام وقت روی بند بند و کلمه کلمه اسناد کار کرده بودند و 170 ساعت جلسه و بازدید داشتند؟! آقای لاریجانی ـ که در مجلس از خواسته دفتر رهبری سخن گفت و برای طرح دوفوریتی مدنظرش مایه گذاشت ـ باید پاسخ دهد که ارجاع طرح به کدام کمیسیون آن دقت نظر مورد مطالبه رهبری را تامین می کرد.
وی با تاکید بر اینکه برجام یک سند است که مجلس می تواند چندین کار را درباره آن انجام دهد؛ افزود: برجام یک سندی است که یا باید رد کنیم یا تایید کنیم؛ نکته بعدی اینکه برای آن بیانیه تفسیری بدهیم یعنی بگوئیم از برجام این را می فهمیم. کار بعدی اینکه آن را مشروط کنیم یعنی بگوئیم اجازه می دهیم با شرایطی دولت حق دارد آن را اجرا کند. و اقدام بعدی اینکه اگر اشکال آن قابل اصلاح نباشد، ما در مجلس کلیات آن را تصویب کنیم اما مبتنی بر ماده 177 آئین نامه به اشکالات آن رای ندهیم و برای اصلاح به دولت برود و برگردد که نیازمند مذاکره مجدد خواهد بود و مدل آخر هم سکوت است که چون کشور در قبال آن تعهد دارد سکوت پذیرفتنی نیست.
زاکانی در ادامه اظهار داشت: اکنون بخشی مهم از کار کمیسیون ویژه یعنی همین گزارش انجام شده است ولی کار کمیسیون پایان نیافته است چرا که باید گزارش تفصیلی همراه با مستندات آن هم تنظیم کنیم که بالغ بر صدها صفحه سند و گزارش خواهد بود.
وی تصریح کرد: اکنون بحمدالله گزارش اولیه کمیسیون منتشر شده و دستمایه تصمیم مجلس قرار گرفته است ما به نمایندگان گزارش داده ایم تا با توجه به این گزارش ما تصمیم بگیرند؛ در پیشنهاد آن نیز آورده ایم که برجام برای تصمیم گیری نیازمند لایحه و طرح است که منظریم تا هفته بعد ببینیم چه می شود.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با تاکید بر اینکه نکته مسلم این است که یک تفاوت اساسی بین مجلس ایران و کنگره آمریکا در این باره وجود دارد خاطرنشان کرد: کنگره آمریکا اگر نمی توانست نظری خلاف برجام بدهد اجرایی می‌شد که فعلا اینگونه شده است؛ اما مجلس ایران قبلا سال 84 اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را ـ که پایه بحثهای نظارتی برجام است ـ ممنوع کرده است و اگر تا 26 مهر مصوبه ای نداشته باشد عملا اجرای برجام ممکن نخواهد بود چون در ژنو گفته و توافق کرده بودند یا همه یا هیچ.
